کارت سوخت

ماجرای کارت‌ های سوخت در اقصی نقاط جهان

فرصت امروز نوشت:استفاده از کارت سوخت در کشورهای متعددی رایج است، اما این طرح مانند بسیاری از طرح‌های دیگر موافقان و مخالفان پر تعدادی دارد.

موافقان استفاده از کارت‌های سوخت معتقدند این روش به نظارت و کنترل هزینه‌های سوخت کمک می‌کند، نیاز به روش پرداخت سنتی (پرداخت از طریق وجوه نقدی) را از میان بر می‌دارد، امکان تعیین قیمت سوخت به واسطه سراسری بودن شبکه‌ها و درایو‌های انتقال سوخت الکترونیک ساده‌تر است و در نهایت در حوزه عمومی امکان تقلب و برداشت بیش از حدمجاز سوخت را به حداقل می‌رساند.

با این حال سیستم تعیین حد مجاز برای دریافت سوخت از طریق کارت‌های الکترونیک، خصوصی یا دولتی بودن نهادهایی که کارت را صادر می‌کنند و نحوه تعیین قیمت سوخت، جزو چالش‌های اساسی کشورهایی است که از کارت سوخت حمایت می‌کنند. بر این اساس برخی کشورها در حوزه استفاده از سیستم هوشمند سوخت موفق عمل کرده و بازخوردهای امیدوارکننده‌ای دریافت کرده‌اند و برخی دیگر چندان موفق ظاهر نشده‌اند.

هندوستان

مدت‌هاست که ساکنان کشور هند، با فرهنگ استفاده از کارت‌های سوخت آشنا شده و به خوبی با این فرهنگ سازگار شده‌اند، بسیاری از شرکت‌های خصوصی و نیمه خصوصی در حوزه صدور کارت‌های سوخت فعالیت می‌کنند و فضای کارت‌های سوخت در هند نه فقط یک فضای رفاهی، بلکه یک فضای رقابتی و کارآفرین است. کارت‌های هوشمند پترو که محصولی از شرکت بهارات پترو است، از محبوب‌ترین کارت‌های سوخت این کشور محسوب می‌شود.

علت محبوبیت این کارت‌ها به جوایز نقدی، امتیازها، جوایز اضافه بها و مواردی مشابه مرتبط است. در صورتی که فردی تمایل به استفاده از کارت نداشته باشد، می‌تواند با کمک کوپن‌های سوخت وابسته به این شرکت از پرداخت وجوه نقدی خودداری کند. درواقع کوپن‌ ها نوعی جایزه برای دارندگان کارت‌های سوخت خواهد بود. اغلب کارت‌های سوخت شرکت‌های خصوصی در هند به شکل ماهانه یا سالانه قابلیت شارژ دارند و در ازای هر بار شارژ حائز درصدی مشخص از جوایز می‌شوند.

مصر

بنا بر گزارش پایگاه خبری المانیتور؛ از اواسط سال گذشته میلادی دولت مصر در راستای طرح اصلاحات اقتصادی، از تصمیماتی مبنی بر اصلاحات در یارانه‌های بخش انرژی خبر دادند، بنا بر گزارش‌ها در طول سال گذشته دولت مصر هزینه‌ای بالغ بر 100میلیارد پوند مصری (13میلیارد دلار) در بخش انرژی متحمل شده است، بر این اساس دولت برای کنترل میزان مصرف سوخت هر خودرو و کاهش هزینه‌های بخش انرژی، برنامه‌هایی برای اعطای کارت سوخت به شهروندان طراحی کرد.

خالد عبد الغنی، مدیر پروژه کارت‌های سوخت مصر در گفت‌وگو با المانیتور، از احتمال اجرای این طرح از اکتبر 2014 در قاهره و از ژوئن همین سال در سراسر مصر خبر داد. وی در این گفت‌وگو تشریح کرد، کارت‌های سوخت دارای سقف استفاده هستند و در صورتی که فردی افزون بر میزان مجاز سوخت مصرف کند ناچار به پرداخت مبلغی خارج از یارانه تامین شده توسط دولت خواهد بود.

 اما مدتی بعد خبرگزاری‌های مصر خبر از به تعویق افتادن برنامه‌های دولت در بخش کارت سوخت دادند. بر مبنای جزییات این گزارش‌ها به نظر می‌رسید زیرساخت‌های کشور برای اجرای طرح یارانه انرژی و کارت سوخت، مهیا نیست و اجرای این طرح تا زمانی که آمادگی به حد کافی نرسد به تعویق خواهد افتاد. برخی تحلیلگران منطقه معتقدند مشکل دولت مصر تنها در یارانه‌های بخش سوخت خلاصه نمی‌شود، مدتی است دولتمردان مصر در بخش یارانه‌های شهروندی با معضل نارضایتی مردمی و حتی تظاهرات گاه و بیگاه رو به رو هستند و بر این اساس، دولت تمایلی به ایجاد نارضایتی‌های مضاعف ندارد. درواقع تصمیم‌گیری دولت برای ایجاد زیرساخت‌های کامل بخش سوخت تصمیمی منطقی به نظر می‌رسد.

انگلستان

در سراسر بریتانیا شرکت‌های متعددی همچون شل، آلستار، تگزاکو و… در حوزه سوخت و صدور کارت‌های سوخت فعالیت می‌کنند، برخی از این شرکت‌ها نه تنها به چرخه فروش سوخت و انرژی یاری می‌رسانند، بلکه به افزایش کارآفرینی در کشور نیز کمک می‌کنند. شرکت آلستار بالغ بر 38.000 شغل جدید به جامعه بریتانیا تقدیم کرده که رکورد قابل توجهی است. در این میان دو نکته اصلی جلب توجه می‌کند:

*نخست؛ اعتماد دولت به بخش خصوصی و شرکت‌های مختلف برای صدور کارت سوخت و ساده‌تر شدن مسیر دولت برای پیگیری میزان مصرف افراد از کارت‌های سوخت.

*دوم؛ فرصت‌های شغلی متعددی که در سایه فعالیت شرکت‌های خصوصی ایجاد می‌شوند و نرخ اشتغال را می‌افزایند.

با این حال نمی‌توان نقش زیرساخت‌ها در سیستم کارت‌های سوخت و پیشگیری از چند نرخی شدن را نادیده گرفت. عمده شکایات در خصوص توزیع انواع سوخت، بالا و پایین شدن سقف دریافت سوخت، یکسان نبودن نرخ و به عبارتی چند نرخی بودن آن و در نهایت عدم موفقیت دولت در تامین بودجه مناسب برای این بخش را شامل می‌شود. بر همین اساس است که پیش از تصمیم‌گیری مبتنی بر توزیع کارت‌های سوخت، باید از وجود توانایی تامین نیاز شهروندان اطمینان حاصل کرد.

مردم با کارت وارد پمپ بنزین‌ شوند

خرید بنزین باکارت جایگاهداران به‌جای کارت شخصی درحالی زمان سوخت گیری در روزهای پایانی سال را افزایش می‌دهد که وزارت نفت پیشنهاد داده مردم برای کوتاه شدن صف‌ بنزین‌ از کارت شخصی استفاده کنند.
به گزارش خبرنگار مهر، متوسط مصرف بنزین ایران از ابتدای سال‌جاری تاکنون حدود ۷۲ میلیون لیتر در روز بوده است که همزمان با آغاز شمارش معکوس برای فرا رسیدن مسافرت و رفت و آمدهای مرسوم پایان اسفند ماه و ایام نوروز پیش بینی می‌شود در روزهای پایانی سال بار دیگر مصرف این فرآورده نفتی با ثبت یک رکورد جدید سه رقمی شود.

برای نخستین بار نوروز سال ۱۳۹۳ متوسط مصرف بنزین ایران از مرز یکصد میلیون لیتر در روز گذشت و در دوازدهمین روز فروردین متوسط مصرف این محصول پرطرفدار نفتی در محدوده ۱۰۰ میلیون و ۷۰۰ هزار لیتر در روز جاخوش کرد.

نوروز سال جاری برای دومین سال متوالی متوسط مصرف بنزین ایران رکوردشکن شد و همچون سال قبل در دوازدهمین روز فروردین ماه سال جاری متوسط مصرف کشور به بیش از ۱۰۵ میلیون و ۳۰۰ هزار لیتر در روز رسید.

از سوی دیگر در حالی که در طول چند هفته گذشته متوسط مصرف بنزین کشور همواره در محدوده کمتر از ۷۰ میلیون لیتر در روز بوده است که در برخی از روزهای هفته به ویژه پنج شنبه‌ها متوسط مصرف بنزین از محدوده ۸۰ میلیون لیتر در روز عبور کرده که می‌توان پیش بینی کرد که در روزهای پایانی سال جاری و ایام نوروز ۱۳۹۵ یک رکورد جدید برای مصرف این فرآورده استراتژیک نفتی به ثبت برسد.

در این بین در حالی مسئولان شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی برنامه‌ریزی‌هایی برای ذخیره‌سازی، تامین و توزیع بنزین مردم در روزهای پایانی اسفند ماه و نوروز را در دستور کار قرار داده اند که توقف تخصیص سهمیه‌ها و عدم استفاده مردم از کارت سوخت جایگاهداران به جای کارت‌های شخصی به چالش جدی عرضه بنزین در آستانه نوروز تبدیل شده است.

صف‌ آرایی نوروزی مردم در پمپ بنزین‌ها

به گزارش مهر، در طول چند ماه گذشته ادامه و یا توقف عرضه کارتی بنزین با واکنش‌های متعددی همراه بوده به طوری که بیژن زنگنه وزیر نفت حدود یک ماه قبل با تاکید بر اینکه «به دنبال توقف عرضه کارتی بنزین در جایگاه‌ها هستیم»، تاکید کرد: «برای نهایی کردن این موضوع مذاکرات با دولت آغاز شده است.»

مشاهدات خبرنگار مهر از سطح جایگاه‌های سوخت در سطح کلانشهر تهران نشان می دهد که هم اکنون بیش از ۹۰ درصد مردم از کارت جایگاهداران به جای کارت شخصی برای خرید بنزین آزاد استفاده می کنند و عملا با حذف سهمیه ها، کارت‌های بنزین برای مردم بی اعتبار شده است.

از سوی دیگر گزارش‌های منتشر شده از سوی سامانه هوشمند سوخت هم حاکی از آن است که مراجعه مردم برای صدور کارت المثنی بنزین حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد کاهش یافته و در مجموع با قطع سهمیه‌ها، مردم استفاده از کارت جایگاه‌داران به جای کارت شخصی برای خرید بنزین را ترجیح می‌دهند.

ناصر رئیسی فرد هفته گذشته در گفتگو با مهر با اشاره به محدودیت‌های استفاده از کارت جایگاه‌داران برای خرید بنزین توسط مردم، گفت: «هر کارت سوخت جایگاه‌داران در طول شبانه‌روز تنها برای انجام ۲۵۰ عملیات سوخت‌گیری طراحی شده است.»

رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارفرمایی صاحبان جایگاه‌های سوخت با بیان اینکه هم‌اکنون به ازای هر نازل در جایگاه‌‌های سوخت، یک کارت نصب شده است، تاکید کرد: با توجه به محدودیت ۲۵۰ بار سوخت‌گیری در طول شبانه‌روز، پس از انجام این عملیات، عملاً کارت سوخت از چرخه مصرف خارج می‌شود و به دنبال آن نازل جایگاه هم از مدار بهره‌برداری خارج خواهد شد.

این مقام مسئول با اعلام اینکه با توجه به محدودیت‌های خرید بنزین با استفاده از کارت‌های سوخت جایگاهداران در برخی از جایگاه‌های سوخت، شاهد افزایش مدت زمان سوخت‌گیری و شکل‌گیری صف‌های نسبتاً طولانی هستیم، تاکید کرد: پیش‌بینی می‌شود در روزهای پایانی سال و ایام نوروز که پیک مصرف بنزین کشور اتفاق می‌افتد، عملاً مدت زمان سوخت‌گیری خودروها در جایگاه‌ها با افزایش بیشتری همراه شود.

۳ جهش نوروزی مصرف بنزین

به گزارش مهر، همزمان با چالش و دردسرهای جدید عرضه کارتی بنزین، با ورود به هفته پایانی سال به طور سنتی سه دوره پیک مصرف بنزین اتفاق خواهد افتاد.

از این رو پیک اول در روزهای ۲۷ تا ۲۹ اسفند و همزمان با آغاز سفرهای نوروزی در کشور آغاز خواهد شد ضمن آنکه جهش دوم ، پنجم و ششم فروردین ماه سال ۱۳۹۵ و با به پایان رسیدن تعطیلات رسمی کلید می‌خورد و در نهایت جهش سوم مصرف بنزین ۱۳ تا ۱۵ فروردین ماه سال آینده به وقوع خواهد پیوست.

این جهش مصرف بنزین در حالی در این سه بازه زمانی شکل خواهد گرفت که در کنار چالش‌های خرید بنزین آزاد در جایگاه‌ها، سید ناصر سجادی در گفتگو با مهر با اشاره به ذخیره سازی مطلوب بنزین برای ایام نوروز، گفت: هم اکنون اعزام گروه‌های گلگشت بازرسی از وضعیت جایگاه‌های بنزین و گازوئیل در کل کشور و به ویژه مسیرهای پر رفت و آمد سیاحتی و زیارتی آغاز شده است.

مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی در پاسخ به این پرسش مهر که آیا برای ایام نوروز آغاز سال جدید احتمال توقف عرضه کارتی بنزین در کشور وجود دارد؟ توضیح داد: «در شرایط فعلی هیچ گونه برنامه جدیدی برای توقف عرضه کارتی و یا افزایش قیمت بنزین به شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ابلاغ نشده است.»

عباس کاظمی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی هم تاکید کرده است: «هرگونه توقف عرضه کارتی بنزین در گروی ابلاغ مصوبه هیات دولت خواهد بود.»

در این بین با توجه به افزایش زمان سوخت گیری در جایگاه‌ها در آستانه نوروز، مسئولان وزارت نفت پیشنهاد می‌کنند مردم با استفاده از کارت شخصی، می‌توانند به دور از محدودیت‌های استفاده از کارت جایگاهداران در مدت زمان کوتاه تری بنزین خریداری کنند که استمرار این رفتار منجر به کاهش زمان سوخت گیری در پمپ بنزین‌ها در ایام نوروز خواهد شد.

زمان حذف کارت سوخت بنزین تعیین نشده

معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده های نفتی گفت: هنوز زمان مشخصی برای کنار گذاشتن کارت سوخت که تعیین نشده است.

به گزارش ایرنا، عباس کاظمی درباره سرنوشت کارت سوخت بنزین، افزود: استفاده از کارت سوخت بنزین همچنان ادامه دارد و تا زمانی که دولت مصوبه ای برای کنار گذاشتن این کارت ابلاغ نکند، کاربرد آن ادامه می یابد.

معاون وزیر نفت اضافه کرد: استفاده از کارت سوخت در زمانی آغاز شد که مصرف بنزین در کشور بسیار بالا و میزان تولید پایین بود، بنابراین نیاز بود که وضعیت مصرف از طریق کارت سوخت کنترل شود.
وی ادامه داد: اما امروز میزان تولید بسیار افزایش یافته و مشکلی در تامین بنزین نداریم و می توانیم آن را کنار بگذاریم.

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی گفت: زمانی که بنزین به صورت دو نرخی (شامل بنزین یارانه ای و آزاد) بود، باید سامانه هوشمند و کارت سوخت اجرا می شد، اما اکنون با توجه به تک نرخی شدن بنزین، نیازی به کارت سوخت وجود ندارد.

کاظمی درباره ادعای نقش کارت سوخت در کاهش قاچاق بنزین گفت: بر اساس بررسی ها، پس از تک نرخی شدن بنزین در امسال، میزان مصرف بنزین در نواحی مرزی کشور سه تا چهار درصد پایین آمده که نشان می دهد جذابیت قاچاق بنزین کاهش یافته است.

معاون وزیر نفت ادامه داد: بر این اساس، ضرورتی برای تداوم استفاده از کارت سوخت برای مقابله با قاچاق وجود ندارد.

به گزارش ایرنا، پس از تک نرخی شدن بنزین در بهار امسال، بحث های گسترده ای درباره سرنوشت کارت های سوخت بنزین مطرح شد، حامیان و مخالفان استفاده از این کارت ها دیدگاه های خود را مطرح کردند، اما به نظر می رسد که اکنون اجماعی ملی برای کنارگذاشتن کارت های سوخت و پایان دادن به عمر این کارت ها شکل گرفته است.

مقام های وزارت نفت در هفته های اخیر حمایت خود از کنار گذاشتن کارت سوخت بنزین را اعلام کرده اند، به گونه ای که وزیر نفت اعلام کرده است که این کارت ها دیگر کاربردی ندارد.

بر این اساس، بیژن زنگنه چندی پیش با حمایت از حذف کارت های سوخت گفت: «موافق ادامه استفاده از کارت سوخت بنزین نیستم؛ به نظرم این کار هیچ توجیهی ندارد.»

وی با تاکید بر اینکه «براین باورم این کارت ها کاربردی ندارند»، افزود: ادامه استفاده از کارت های سوخت بنزین، هزینه زیادی را به کشور تحمیل می کند.

بر این اساس، وزارت نفت نظرات و پیشنهادهای خود درباره کارت های سوخت را به هیات دولت ارائه کرده تا دولت تصمیم نهایی را در این باره اتخاذ کند.

پیشنهاد حذف کارت سوخت، فقط مربوط به کارت های بنزین است و استفاده از کارت سوخت گازوئیل همچنان ادامه خواهد داشت.